Wrażenie smaku i zapachu odbierają różne receptory w ustach, gardle i jamie nosowej. Kiedy jemy i pijemy, te wrażenia odbierane są łącznie. Związki lotne wędrują z ust do strefy czułej nosa, wywołując wrażenie zapachu.

Odbiór pozytywnych walorów smakowych wody zależy między innymi od zawartości jonów nieorganicznych w ślinie. Jeżeli zawartość tych substancji jest zbliżona do tego, do czego nasze receptory smaku są przyzwyczajone, tym bardziej pita woda nam smakuje. Znaczne różnice w zawartości tych jonów w spożywanej wodzie oraz w ślinie powodują, że pijąc taką wodę odczuwamy dyskomfort smakowy, co nie ma żadnego związku z jakością wody. Często poprawa jakości wody poprzez zmniejszenie zawartości związków chemicznych odbierana jest jako pogorszenie smaku. Również niektóre związki organiczne, czy jony metali występujące w wodzie w ultra niskich stężeniach nie mających negatywnego oddziaływania na zdrowie, mogą powodować wrażenie gorszego smaku i zapachu wody.

Czasem skargi zgłaszane przez użytkowników dotyczą wyczuwanego przez nich zapachu chloru. Jego obecność gwarantuje pełne bezpieczeństwo bakteriologiczne i świadczy o tym, że czas przepływu wody od zakładu uzdatniania do użytkownika jest krótki. Podchloryn sodu i dwutlenek chloru w dawkach stosowanych do dezynfekcji nie są szkodliwe dla zdrowia.

Uboczne produkty dezynfekcji wody nie kumulują się w organizmie. Ich stężenie w wodzie jest monitorowane i nie przekracza dopuszczalnych norm, co oznacza, że są bezpieczne dla organizmu.

I tak i nie. Niektóre filtry domowe są w stanie usunąć z wody środki dezynfekujące, gwarantujące mikrobiologiczne bezpieczeństwo wody. Nie usuwają natomiast żadnych zanieczyszczeń, gdyż takich w wodzie pitnej nie ma. Usunięcie chloru może wpłynąć na zmianę zapachu i smaku wody jednak niewłaściwe użytkowanie filtrów może spowodować zagrożenie mikrobiologiczne poprzez niekontrolowany rozwój szkodliwych bakterii na wkładzie filtrującym.

Średnio twarda woda, bo taką mamy w Krakowie, jest uciążliwa dla sprzętów gospodarstwa domowego. Obecność w wodzie biopierwiastków takich jak wapń i magnez, które są głównie odpowiedzialne za twardość wody nie jest szkodliwa dla zdrowia wręcz przeciwnie może być wskazana dla prawidłowego funkcjonowania organizmu.

Jakość wody dostarczanej mieszkańcom Krakowa jest systematycznie monitorowana na wszystkich etapach procesu uzdatniania i dystrybucji (strefy ochronne, woda ujmowana, proces technologiczny, woda uzdatniona wtłaczana do sieci wodociągowej, woda w sieci wodociągowej). Mimo, że odpowiedzialność przedsiębiorstwa wodociągowego za jakość wody kończy się w punkcie jej sprzedaży tj. za wodomierzem głównym, to jednak system monitoringu jest tak skonstruowany, że uwzględnia również sytuację w instalacjach wewnętrznych. Punkty pobierania próbek wody do badań w ramach monitoringu jakości wody w sieci wodociągowej zlokalizowane są na zaworach czerpalnych (kranach), więc wyniki badań uwzględniają również wpływ instalacji wewnętrznej na jakość wody.

W ciągu roku wykonuje się kilkadziesiąt tysięcy tego typu badań, a dodatkowo Centralne Laboratorium realizuje na zlecenie klientów zewnętrznych duże ilości badań próbek wody z instalacji wewnętrznych w różnych obiektach na terenie całego Krakowa (sklepy spożywcze, restauracje, puby, bary, akademiki, hotele itp.). Ocena statystyczna tak dużej ilości wyników analiz wskazuje na brak negatywnego oddziaływania sieci wodociągowych i instalacji wewnętrznych na jakość wody (nie stwierdza się wtórnego zanieczyszczenia wody w sieciach i instalacjach).

Rury azbestocementowe stosowane były powszechnie w latach sześćdziesiątych. Istnieją w Polsce miasta, w których takie rury stanowią ponad 60% sieci wodociągowej. W Krakowie rury wykonane z azbestu są od lat systematycznie wymieniane. Dzięki temu stanowią niespełna 2% na ponad 2 200 km krakowskiej sieci wodociągowej. Azbest nie jest uwzględniany w żadnych przepisach sanitarnych dotyczących jakości wody do picia, zarówno krajowych jak i unijnych.

Zawartość azbestu w wodzie nie jest normowana. Światowa Organizacja Zdrowia (WHO) w swoich ostatnich zaleceniach dot. jakości wody do picia odnośnie azbestu podkreśla, że „azbest jest związkiem rakotwórczym dla człowieka wyłącznie przy wprowadzaniu go do organizmu na drodze inhalacji”. Na podstawie badań stwierdzono, że nie ma dowodów świadczących o tym, że spożyty wraz z wodą azbest jest szkodliwy dla zdrowia, a zatem nie ma konieczności ustalania zalecanej dopuszczalnej wartości dla azbestu zawartego w wodzie. W związku z licznymi pytaniami związanymi z koniecznością wymiany stosowanych w sieci wodociągowej przewodów azbestocementowych i ich wpływu na zdrowie ludzi, Zakład Higieny Komunalnej Narodowego Instytutu Zdrowia Publicznego – Państwowego Zakładu Higieny przedstawił swoje stanowisko, z którego wynika, że narażenie ludności korzystającej z wody przewodzonej rurami azbestocementowymi jest praktycznie żadne.

Takie stanowisko zajmują również instytucje unijne i wszystkie kraje członkowskie UE. Pomimo jednoznacznego stanowiska PZH w tej sprawie, Wodociągi Miasta Krakowa zleciły Instytutowi Medycyny Pracy z Łodzi (Ośrodek Referencyjny Badań i Oceny Ryzyka Zdrowotnego związanych z Azbestem) analizę kilkudziesięciu próbek wody pobranych z najdłuższych odcinków sieci azbestocementowej miasta Krakowa.

W żadnej z analizowanych próbek nie stwierdzono zawartości włókien azbestu. Ponadto pragniemy podkreślić, że zgodnie z ustawą o zbiorowym zaopatrzeniu w wodę i zbiorowym odprowadzaniu ścieków nadzór nad jakością wody przeznaczonej do spożycia przez ludzi sprawują organy inspekcji sanitarnej. Małopolski Państwowy Wojewódzki Inspektor Sanitarny w wydawanych systematycznie decyzjach potwierdza pełną przydatność do spożycia przez ludzi wody produkowanej i dostarczanej mieszkańcom przez WMK S.A. Oceniając jakość wody dostarczanej mieszkańcom Krakowa należy stwierdzić, że dla wszystkich parametrów zawsze spełniała wymagania poprzednio obowiązujących Rozporządzeń Ministra Zdrowia i spełnia wymagania aktualnie obowiązującego Rozporządzenia Ministra Zdrowia z 7 grudnia 2017r. (Dz. U. 2017 Poz. 2294) w sprawie jakości wody przeznaczonej do spożycia przez ludzi.

Wodociągi Miasta Krakowa posiadają aż cztery zakłady uzdatniania wody, każdy z nich pobiera wodę z innego źródła – dzięki takiej strukturze zaopatrzenie w wodę jest ekstremalnie bezpieczne i to zarówno pod względem ilości jak i jakości wody. Kryzys wodny jest już zauważalny jeżeli chodzi o stany wód w rzekach, z których pobieramy wodę do uzdatniania, ale nie wpływa on na ograniczenie wydajności żadnego z ZUW-ów. 

W dłuższej perspektywie przewidujemy możliwość rozbudowy ZUW Bielany i powrót do poboru wód z rzeki Wisły, aby jednak nie wpłynęło to drastycznie na cenę wody (woda z rzeki Wisły wymaga bardzo drogich, obecnie, procesów uzdatniania) potrzebne są długotrwałe badania i analizy ekonomiczne, które już trwają.
 

Procesy uzdatniania wody pitnej niwelują wpływ zmiany pory roku na jakość wody w kranie, niezależnie czy pobieramy wodę po intensywnych opadach deszczu w okresie jesiennym, czy w trakcie wiosennych roztopów – końcowa jakość wody, po procesach uzdatniania spełnia te same, bardzo rygorystyczne normy jakościowe.

Jednym z parametrów który może wpływać na nasz odbiór walorów smakowych jest zmiana temperatury wody, która jest zupełnie naturalna i związana bezpośrednio, z temperaturą wody w rzekach, z których jest pobierana do uzdatniania. 

Warto jednak przypomnieć, że odbiór walorów smakowych jest cechą subiektywną, zależną między innymi od zawartości jonów nieorganicznych w ślinie. Jeżeli zawartość tych substancji jest zbliżona do poziomu, do którego nasze receptory smaku są przyzwyczajone, tym bardziej spożywana woda nam smakuje. 

A ponieważ człowiek również ulega wpływowi pór roku – jego poczucie smaku może się zmieniać.
 

Zapach „chloru” jest specyficzny i łatwo wyczuwalny, nawet w bardzo małych stężeniach. Charakteryzują się nim różne substancje posiadające w swoim składzie chemicznym cząsteczki chloru, w tym podchloryn sodu (NaClO) oraz dwutlenek chloru (ClO₂) – których używamy do dezynfekcji wody. 

Natomiast wyczuwalny zapach chloru w wodzie z kranu nie jest oznaką niebezpieczeństwa dla zdrowia – wręcz przeciwnie! Dawki środków do dezynfekcji dozowane do wody pitnej w WMK są bezpieczne i ściśle oraz wielostopniowo kontrolowane (Centralne laboratorium, laboratoria zakładowe, monitoring ciągły on-line) dlatego woda pitna nie jest szkodliwa dla zdrowia, a obecność środka dezynfekującego, potwierdzona lekkim zapachem chloru, daje pewność, że woda jest pozbawiona bakterii patogennych oraz wirusów.